Rằm Vu lan, nghe Sonate Ánh Trăng của Beethoven

LTS. Bích Thủy là mợ của Trần Viết Hiếu ACC74 , và cũng là bạn của bà xã của Phan Hưng Tài ACC74 , Tài đang sinh sống ở Texas . Xin  phép chị (mợ nghe già quá!) cho đăng bài này lên chia xẻ với các bạn trong mùa Vu Lan.

Khi đàn Sonate Ánh Trăng con cảm hay thấy được gì?

Đó là câu của Soeur dạy piano cau có hỏi tôi khi tôi 17 tuỗi và bắt đầu học bản nhạc này, vì có thể tôi đàn như một cái máy không bỏ một chút “hồn” nào vào bản nhạc. Tôi nhớ hình như hôm đó tôi không có câu trả lời.

….Sau hơn 35 năm, hè này tôi học lại bản nhạc này.  Chỉ cần đánh trơn tru vài giòng nhạc bất kỳ ở trang nào, nghe cái mélodie(âm điệu) của nó, tôi có thể hình dung ngay ra một mảnh trăng tròn thật sáng thật đẹp, đang lờn vờn qua những đám mây, khi mờ khi tỏ, vào một đêm khuya trong một khung cảnh vùng quê Texas thật thanh bình, tĩnh mịch.

Tối qua rằm Vu Lan ngắm trăng tròn, tôi lại thương nhớ cha mẹ đã khuất bóng một cách lạ lùng.Tôi không tin vào những điều nhảm nhí nhưng lại thích sưu tầm huyền thoại(myths). Người Cổ Hy Lạp cho rằng mặt trăng là nơi gia cư những người khuất bóng. Người Ấn Độ thuở xưa cũng cho rằng linh hồn người chết tạm trú nơi “chị Hằng” để chờ ngày tái sinh….Và mỗi lần nhớ cha mẹ như thế, đàn bản Sonate Ánh Trăng này giúp tôi vơi bớt đi nổi buồn tủi trong lòng. Âm điệu liên ba (triplets) nhẹ nhàng của Sonate có khi nghe như tức tưởi, có khi nghe như cứ lờn vờn như một tâm trạng buồn buồn lững lơ không diễn tả được….

Bích Thủy đặc biệt thương tặng chị Ai Cơ bản nhạc này để tưởng nhớ mùa Vu Lan đầu tiên mất Mẹ.

Tìm hiểu về Sonate Ánh Trăng (Moonlight Sonata)

Bản sonate Ánh Trăng là bản sonata số 14 Op.27 viết cho piano được Beethoven sáng tác vào khoảng năm 1801. Ba chương(movement) của bản sonate này bao gồm :

First movement : Adagio sostenuto – Nhẹ nhàng , tình cảm
Second movement : Allegretto – Vui tươi
Third movement: Presto Agitato – Nồng nhiệt , mạnh mẽ như bão tố .

Chỉ với 3 chương nhưng âm nhạc của sonate Ánh Trăng đã diễn tả được hết những chuyển biến mãnh liệt trong các cung bậc tình cảm của con người . Bản sonate này là một trong những bản sonate của Beethoven được nhiều người yêu thích nhất qua tất cả các thời đại , thế nên nó dường như cũng có cuộc sống riêng của mình và được thêu dệt bởi rất nhiều giai thoại …

Vào năm 1801 là lúc Beethoven đang sống ở Vienna – thủ đô nước Áo – kinh đô âm nhạc của thế giới khi ấy . Bên cạnh việc sáng tác , để có thể trang trải cho những khó khăn trong cuộc sống của mình ông còn phải đi dạy nhạc cho con gái các nhà quý tộc . Một trong những học trò của Beethoven là Countess Giulietta Guicciardi – Beethoven đã đem lòng yêu cô gái này ngay từ lần gặp đầu tiên , Giulietta dường như cũng biết được tình cảm của Beethoven dành cho mình nhưng nàng chỉ im lặng , điều ấy khiến Beethoven càng thêm hi vọng . Vào một tối sau buổi học , dưới vòm hoa rất đẹp của nhà Giulietta , Beethoven đã ngỏ lời với người mình yêu nhưng ông thực sự thất vọng và đau khổ khi bị từ chối .

Không về nhà , ông đi một mình trên đường phố thành Vienna một cách vô định , lúc này ông chẳng để ý gì đến thế giới xung quanh nữa , và cũng chẳng biết mình đang đi đâu . Đã rất khuya , lúc này Beethoven đang đứng cô đơn một mình trên chiếc cầu bắc qua dòng Danube xinh đẹp , hiền hòa ( Vẻ đẹp của dòng sông Danube sau này tạo cảm hứng cho Johann Strauss sáng tác bản Valse nổi tiếng Sông Danube xanh – The blue Danube ) Gió và nước sông Danube lấp lánh ánh vàng làm Beethoven chợt thoát khỏi dòng suy nghĩ và nhận ra đêm nay là một đêm trăng rất sáng . Cả thành Vienna cổ kính đang chìm sâu vào giấc ngủ , tĩnh lặng dưới ánh trăng dịu dàng huyền ảo .

Bất chợt ông nghe thấy đâu đó tiếng đàn Piano vang lên thánh thót nhưng buồn bã , xa vắng . Đi theo âm thanh của cây đàn Beethoven cuối cùng cũng đến được một ngôi nhà trong khu lao động nghèo , trong nhà chỉ có một người cha đang ngồi nghe con gái mình chơi dương cầm . Người cha của cô gái nói với Beethoven rằng con gái mình đã không được nhìn thấy ánh mặt trời ngay từ khi mới sinh ra , suốt đời cô chỉ có một ước mơ duy nhất là được ngắm nhìn ánh trăng trên dòng Danube … người cha đau khổ nói rằng có lẽ chẳng bao giờ ông có thể đem đến cho con niềm hạnh phúc giản dị ấy .

Beethoven cảm thấy rất ngạc nhiên khi thấy cô gái vẫn chơi được piano và xúc động trước tình cảm của người cha dành cho con gái và số phận không may mắn của người thiếu nữ . Ông ngồi vào cây dương cầm và bắt đầu chơi , những nốt nhạc cứ ào ạt dâng lên theo cảm xúc mãnh liệt của nhà soạn nhạc thiên tài , lúc nhẹ nhàng hiền dịu như ánh trăng , lúc lại mạnh mẽ mênh mang như sóng Danube – những nốt nhạc và ánh trăng như hòa quyện vào với nhau dường như đang đưa con người ta đến một thế giới cổ tích huyền ảo – ở nơi ấy , không còn những lo toan thường nhật của cuộc sông lao động nghèo khó vất vả , không còn những bất công , đau khổ – mà là một thế giới của tình yêu , lòng nhân ái , sự cao thượng – một thế giới của chân thiện mỹ mà từ thuở hồng hoang cho đến bây giờ , con người vẫn không ngừng khao khát vươn tới .

Bản nhạc đã kết thúc mà trên gương mặt của người thiếu nữ vốn thường ngày lúc nào cũng u uất một nỗi buồn khó tả thì giờ đây đang rạng rỡ lên bởi nụ cười hạnh phúc , hai cha con họ cũng đã biết người ngồi bên cạnh mình chính là Beethoven – một trong những nhà soạn nhạc vĩ đại nhất của mọi thời đại .
Bản sonate Ánh Trăng bất hủ ra đời từ ấy , sau này Beethoven đã viết lời đề tặng bản sonate này cho Countess Giulietta Guicciardi để kỷ niệm mối tình đầu của mình .

Bích Thủy
Góp nhặt từ diễn đàn của “Những người chơi nhạc Beethoven”